Inauguracja nowego roku akademickiego w Politechnice Łódzkiej odbyła się z udziałem Jarosława Gowina - wicepremiera, ministra nauki i szkolnictwa wyższego. Inauguracji towarzyszyło uroczyste otwarcie Akademickiego Centrum Sportowo-Dydaktycznego Politechniki Łódzkiej „Zatoka Sportu”, najnowocześniejszego w regionie obiektu sportowego.
Do historycznej auli Sołtana przybyło wielu gości. Zapewne dla wielu z nich szczególnie oczekiwane było zapowiadane wystąpienie ministra Jarosława Gowina na temat zmian planowanych w nauce i szkolnictwie wyższym. Przybyli m.in. parlamentarzyści, władze samorządowe i administracyjne miasta i województwa, rektorzy uczelni z Łodzi i zaprzyjaźnionych szkół wyższych w Polsce, doktorzy honoris causa Politechniki Łódzkiej, przedstawiciele instytucji i przedsiębiorstw współpracujących z PŁ.
Przemówienie Rektora
Tradycyjnie rektor prof. Sławomir Wiak wygłosił przemówienie, w którym wymienił największe osiągnięcia uczelni. Mówił o sukcesach pracowników i studentów, a także zapowiedział wprowadzanie kolejnych, nowych metod i form kształcenia. Odniósł się także do dyskutowanej w środowisku tzw. Ustawy 2.0. Na dalszych stronach ŻU przedstawiamy obszerne fragmenty tego wystąpienia. Publikujemy też wywiad z rektorem prof. Sławomirem Wiakiem na temat propozycji zmian w prawie o szkolnictwie wyższym.
Rektor prof. Sławomir Wiak immatrykulował studentów
foto: Jacek Szabela
Immatrykulacja
Z grona ponad 18 tysięcy studentów kształcących się w Politechnice Łódzkiej, studia pierwszego stopnia rozpoczęło 4348 nowo przyjętych osób, w tym 3722 studia stacjonarne. Na studia drugiego stopnia uczelnia przyjęła 996 osób, w tym 605 na studia w trybie stacjonarnym. W uczelni kształci się 826 studentów zagranicznych. Na pełnym okresie studiów mamy ich 550, w ramach wymiany programu Erasmus studiuje 276 osób.
Zwyczajowo w czasie ogólnouczelnianej inauguracji do immatrykulacji przystąpiło grono wybranych przedstawicieli nowo przyjętych, tych którzy osiągnęli najlepszy wynik w procesie rekrutacji.
Złożenie przysięgi, dotknięcie rektorskim berłem, krótkie wystąpienie przewodniczącego Samorządu Studenckiego i nadszedł moment gdy rektor prof. Wiak wypowiedział sentencję Quod Felix Faustum Fortunatumque Sit.
Dopełnieniem tych życzeń i podkreśleniem powagi chwili była pieśń Gaude Mater Polonia w wykonaniu Akademickiego Chóru PŁ pod dyrekcją dr. hab. Jerzego Rachubińskiego.
Wykład wicepremiera Jarosława Gowina
Swoje wystąpienie wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego zaczął od pochwalenia jedności środowiska łódzkiego i podziękowań za zaangażowanie w prace i otwartość w dialogu nad projektem ustawy regulującej funkcjonowanie uczelni i polskiej nauki. Minister podkreślił, że unikatowy charakter prac nad ustawą dostrzegła Komisja Europejska, która wskazała to jako wzór innym krajom UE.
Wicepremier, minister nauki i szkolnictwa wyższego Jarosław Gowin mówił o Ustawie 2.0
foto: Jacek Szabela
Jako najważniejsze w nowej ustawie minister Gowin wskazał zdecydowane zwiększenie autonomii uczelni. – Będziemy mieli ustawę, która tylko kierunkowo wskazuje priorytety, a resztę zostawia uczelniom – mówił. To powoduje istotny wzrost roli statutu, który będzie określał warunki pracy uczelni. Minister zachęcał do refleksji nad tym jaki statut przyjąć, aby w pełni wykorzystać wolność jaką daje ustawa. Wskazał też, że ustawa nie tylko poszerza autonomię uczelni, ale także czyni je silnym podmiotem (dziś często jest to luźna federacja wydziałów), a na czele takiego organizmu musi stanąć silny rektor, ze zdecydowanie większą władzą. W tych poszerzonych kompetencjach pomagać ma rada uczelni.
Szef resortu poinformował, że już wkrótce w drodze otwartego konkursu rozpocznie się proces wyłaniania grupy uczelni badawczych, które ten status uzyskają na 6 lat. Będą one w wyższym stopniu finansowane, a środki mają pochodzić ze wzrostu nakładów na naukę i szkolnictwo, jaki planuje rząd.
Reforma zakłada m.in. uproszczenie systemu finansowania uczelni (jedna dotacja budżetowa), konkursy grantowe nie tylko dla wybitnych naukowców, ale i dla dydaktyków. Przypomniał o uruchamianym wraz z NCBR konkursie na zintegrowane programy uczelni, w którym do wykorzystania jest 1 mld zł. Jarosław Gowin chciałby, aby w ciągu pięciu lat finansowanie nauki osiągnęło poziom 1 proc. PKB, dziś jest to 0,44 proc. Ten skokowy wzrost jest konieczny, aby polska gospodarka zaczęła rozwijać się w szybszym tempie.
- Zmiany powinny być głębokie, przedyskutowane i wprowadzane stopniowo, ale też powinny zachowywać elementy ciągłości – podkreślał minister, zwracając uwagę na dokonania swoich poprzedników. Wymieniając przykłady zmian, nawiązał do poszerzenia uprawnień PKA, likwidacji minimów kadrowych, odejścia od studiów doktoranckich na rzecz interdyscyplinarnych szkół doktorskich, zniesienia obligatoryjności habilitacji, ale też umożliwienie dojścia do niej szczególną ścieżką przez wybitnych młodych doktorów. Ustawa ma też w większym stopniu doceniać i dowartościowywać wybitnych dydaktyków.
- Najgłębiej sięgające konsekwencje będą miały zmiany dotyczące ewaluacji – mówił minister. Większy nacisk niż obecnie zostanie położony na czynniki jakościowe. Jak podkreślał, ewaluacja będzie dotyczyć dyscyplin (ich liczba ma zostać zdecydowanie zmniejszona), będzie bardziej sprawiedliwa i miarodajna. Służyć ma temu m.in. wprowadzenie nowej kategorii B+.
Minister powiedział, że kalendarz prac nad ustawą został tak przygotowany, aby weszła w życie od 1 października 2018 r., przy czym pewne zmiany są rozłożone w czasie.
Na zakończenie wystąpienia podzielił się refleksją, że w historii Polski znaczące wydarzenia zaczynały się od reformy szeroko pojętej edukacji i nauki. Jak powiedział - Musimy po raz kolejny zdobyć się na wielki impuls reformatorski. Zdaniem Jarosława Gowina Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (tzw. plan Morawieckiego) nie powiedzie się bez zasadniczej, głębokiej reformy nauki i szkolnictwa wyższego. Minister wyraził przekonanie, że polska nauka uczci przypadające w przyszłym roku 100-lecie odzyskania niepodległości wielką reformą, która jest szansą rozwojową dla Polski. Jestem przekonany, że wspólnie ją wykorzystamy – powiedział Jarosław Gowin kończąc swoje wystąpienie.
