Rok 2020 pod każdym względem był nietypowy, również dla Uniwersytetu Trzeciego Wieku PŁ. Rozpoczęliśmy zajęcia z dużym rozmachem, realizując je dla rekordowej liczby 700 słuchaczy. Wykłady, zajęcia fakultatywne, udział w konferencjach, spotkaniach z ZUS, NFZ, akcja „bezpieczny senior” organizowana z łódzką Policją… I nagle wszystko się zatrzymało.
Niespotykana w czasach naszego pokolenia choroba zakaźna szybko przewartościowała nasze rozumienie i podejście do różnorodnych potrzeb. Uległ zmianie tryb życia, zachowania, wartości i priorytety. Po chwili niepewności przyszedł czas na pytanie – co dalej? Co można zrobić, aby dalej realizować zajęcia dla seniorów w UTW? Nie możemy marnować czasu i zatrzymać się w realizacji pasji i ćwiczeniu umysłów!
Wykładowcy UTW PŁ spotykali się ze słuchaczami online. w rzędach od góry: Agnieszka Stołecka, Kamil Szałowski, Grzegorz Szymański, Ryszard Bonisławski, Beata Romańska, Michał Maj Wieczorek, Jacek Fedorowicz, Bohdan Kowalczyk, Zofia Suska
foto: Agnieszka Stołecka
Trzy warianty zajęć
Wiosenny czas zamknięcia był idealny do przygotowania nowej strategii edukacjii rozbudowy strony internetowej naszego Uniwersytetu, która stała się podstawową formą przekazu aktualnych informacji. Musieliśmy poznać potrzeby i możliwości podjęcia nauki online przez słuchaczy UTW. Dzięki ankiecie telefonicznej poznaliśmy możliwości techniczne i deklarowane umiejętności informatyczne słuchaczy, a także potrzeby i obawy związane z nauką zdalną. Wyniki ankiety i próby łączenia się ze słuchaczami były podstawą decyzji dotyczącej formy zajęć, które później wprowadziliśmy w trzech wariantach.
Najtrudniejszą do realizacji formą były wykłady. Wyzwaniem był nie tylko charakter zajęć, ale także czas trwania i liczba 600 uczestniczących w nich osób. Obawy słuchaczy o przepustowość łącza internetowego, czy też konieczność korzystania z komputera np. u dzieci czy sąsiadów przyczyniły się do podjęcia decyzji o prezentacji wykładów w formie nagrań, do odtworzenia w dogodnym miejscu i czasie. Na potrzeby UTW PŁ powstała specjalna platforma słuchacza, gdzie co tydzień zamieszczane są nie tylko nowe wykłady i materiały z zajęć dodatkowych, ale również informacje organizacyjno-administracyjne. Dzięki platformie mamy również dane statystyczne dotyczące aktywności słuchaczy, co daje możliwość oceny przydatności tej formy przekazu.
Drugi równolegle realizowany wariant to zajęcia online z użyciem platformy Microsoft Teams. Początki były dla seniorów niełatwe, ale dzięki naszemu wsparciu i odpowiednio przygotowanej instrukcji, słuchacze szybko opanowali program i teraz się nim biegle posługują. MS Teams sprawdza się przy zajęciach z języków obcych, informatyki, historii czy z obsługi multimediów, które prowadzone są w małych grupach.
Trzeci wariant realizuje się sekcja plastyczna. Słuchacze z uwagi na konieczność przesyłania obszernych załączników graficznych wykorzystują kontakt drogą e-mail.
Dzięki tym rozwiązaniom każdy uczestnik UTW PŁ mógł odnaleźć coś dla siebie, dostosowując narzędzia do własnych potrzeb, „umiejętności cyfrowych” i możliwości sprzętowych.
Kontakty online są namiastką prawdziwych spotkań, na które wszyscy czekamy. Jednak i w takiej formie można wspaniale podtrzymywać koleżeńskie kontakty i rozwijać się w różnych dziedzinach.
Z historii UTW w Polsce
Założycielką ruchu UTW w Polsce w 1975 r. była prof. Halina Szwarc – lekarka, gerontolog, wykładowczyni akademicka i społeczniczka. To jej zawdzięczamy dynamiczny rozwój UTW z tradycjami akademickimi, w skali niespotykanej w żadnym innym kraju. Senat RP podjął 29 września 2020 roku uchwałę „w 45 lecie ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku”, honorując dokonania tych organizacji. Senatorowie różnych opcji politycznych zgodnie potwierdzili w dyskusji niezwykłość ruchu Uniwersytetów Trzeciego Wieku i ich znaczenie dla utrzymania seniorów w dobrej kondycji psychofizycznej.
Obecnie w Polsce funkcjonuje prawie 700 UTW, tworząc przestrzeń do aktywności 200 tysięcy słuchaczy. To właśnie środowisko Uniwersytetów Trzeciego Wieku było inicjatorem rozwoju polityki senioralnej w Polsce, współtworzonej z Rządem, Sejmem i Senatem oraz organami samorządu terytorialnego, a także w środowisku lokalnym.
Ponad 56 proc. uniwersytetów dla seniorów funkcjonuje w strukturze organizacji pozarządowych: stowarzyszeniach i fundacjach. Ponadto UTW działają w uczelniach – 21,5 proc. oraz w domach i ośrodkach kultury – 17,7 proc.
UTW PŁ
Według ostatniego raportu GUS Uniwersytet Trzeciego Wieku PŁ jest pod względem liczby słuchaczy na 24. pozycji w Polsce na 599 uniwersytetów objętych ankietą. Pod względem liczby słuchaczy przypadających na jednego pracownika UTW jesteśmy na 5. miejscu.
W województwie łódzkim na 33 uniwersytety dla seniorów zajmujemy 2. miejsce co do liczebności, po najstarszym działającym przy Uniwersytecie Łódzkim.
Wydawałoby się, że grupa, którą stanowią seniorzy, jest wykluczona cyfrowo. Jednak nasi słuchacze nie dali się w ten sposób zaszufladkować i podjęli wyzwanie edukacji zdalnej. Obecnie przodujemy w województwie jeśli chodzi o zajęcia w trybie online. Większość UTW ograniczyło działania w czasie pandemii. Dziękuję słuchaczom, że zadali sobie trud uczestnictwa w zajęciach przy wykorzystaniu nowoczesnych technik. Już teraz widać, że wysiłek ten nie poszedł na marne.
